Miejsce realizacji: region Bordżomi

Wartość projektu: 45 888.92 PLN

Donor: Ministerstwo Spraw Zagranicznych

Partnerzy miejscowi:

NACRES – Centre for Biodiversity Conservation & Research
Samtskhe – Javakheti Media Center

Kontekst

W Gruzji, gdzie ponad 38% terytorium pokryte jest lasami, jedną z najczęściej występujących katastrof naturalnych są rozległe pożary terenów leśnych. Rujnują one nie tylko przyrodę, ale stanowią również zagrożenie dla lokalnej społeczności.
Według statystyk Państwowej Agencji Leśnej w ciągu ostatniej dekady w kraju wybuchło około 300 pożarów lasów, które objęły swym zasięgiem około 4200 hektarów. Rok 2017 był najtragiczniejszy w skutkach – tylko w sierpniu odnotowano 30 pożarów leśnych, z czego największy, trwający 20 dni, wybuchł w Narodowym Parku Bordżomi.
Municypalitet Bordżomi jest regionem, który w sezonie turystycznym szczególnie często dotknięty jest rozległymi pożarami lasów, które w większości przypadków spowodowane są nieroztropnością człowieka – pozostawianiem niezgaszonych miejsc ogniskowych, wyrzucaniem niedopałków papierosów, śmieci etc. W gaszeniu leśnych pożarów często uczestniczą lokalni mieszkańcy, którzy nieprzygotowani, spontanicznie próbują pomagać straży pożarnej w opanowywaniu żywiołu. W pożarze w 2017 roku około 1500 osób było bezpośrednio zaangażowanych w gaszenie pożarów (w tym leśnicy, lokalni mieszkańcy, strażnicy parku etc).
Projekt Fundacji Solidarności Międzynarodowej jest bezpośrednią odpowiedzią na istniejące potrzeby lokalne. W oparciu o wysokie zaangażowanie lokalnej społeczności budowana jest grupa wolontariuszy, która podejmuje szereg działań prewencyjnych, którym towarzyszy kampania medialna o szerokim zasięgu. Dzięki systemowi szkoleń wolontariusze zyskują również wiedzę i świadomość o systemie reagowania w sytuacji zagrożenia, przez co stają się istotnym wsparciem dla lokalnej straży pożarnej. Powstała grupa wolontariuszy stanowi pierwszy krok w tworzeniu systemu działań przeciwpożarowych się bazujących na zasobach społeczności lokalnych – systemu opierającego się na doświadczeniu polskich Ochotniczych Straży Pożarnych.

Projekt

Głównym celem projektu jest zmniejszenie ryzyka pożarów w municypalitecie Bordżomi poprzez stworzenie grupy wolontariuszy gotowej do podejmowania przeciwpożarowych działań prewencyjnych.

W ramach projektu stworzono 20-osobową grupę wolontariuszy składającą się z pracowników Parku Narodowego (4 osoby), leśników Lasów Państwowych (3 osoby), strażaków (3 osoby), przedstawicielki Urzędu Miasta oraz lokalnej ludności, która gotowa jest podejmować działania prewencyjne. Wolontariusze zostali przeszkoleni z zakresu prewencji przeciwpożarowej, specyfiki pożarów leśnych, poznali statystki dotyczące pożarów i realia działania służb pożarniczych i ratowniczych. Bardzo ważnym elementem szkolenia było zaznajomienie się z systemem reagowania, a także praktyczne ćwiczenia planowania współpracy i komunikacji między różnymi instytucjami i osobami w sytuacji kryzysowej. W trakcie szkolenia, dzięki obecności polskiego eksperta – strażaka OSP, trenera i eksperta systemu reagowania kryzysowego, wolontariusze poznali polski model funkcjonowania Ochotniczych Straży Pożarnych, który stał się dla nich inspiracją do tworzenia podobnych grup w Gruzji.

Istotnym elementem projektu była kampania prewencyjna i informacyjna. W 13 miejscach piknikowych Parku zostały zainstalowane tablice informacyjne wskazujące na przyczyny pożarów i informujące o systemie reagowania w sytuacji zagrożenia. Wolontariusze podjęli też szereg działań społecznych uwrażliwiających lokalną młodzież i innych mieszkańców na kwestie zagrożenia pożarowego.W trzech niedaleko położonych od Bordżomi wioskach, najbardziej zagrożonych pożarami (Tsagveri, Kvibisi i Sakire), zorganizowano spotkania z mieszkańcami, rozwieszono plakaty i rozdano ulotki, a w najbardziej popularnym miejscu odpoczynku (tzw. Plato) zorganizowano edukacyjne spotkanie z młodzieżą – lekcje na świeżym powietrzu.

W lokalnej telewizji Borjomi TV przeprowadzono intensywną kampanię medialną dotyczącą przyczyn pożarów – pokazywano specjalnie przygotowane filmiki prewencyjne, przeprowadzono talk-show z przedstawicielami lokalnych instytucji, a także przygotowano krótki reportaż o doświadczeniach polskich Ochotniczych Straży Pożarnych.
Partnerzy projektu – organizacja NACRES oraz Samtskhe-Javakheti Media Center, z udziałem polskiego eksperta i przedstawicielki FSM w Gruzji przeprowadzili szereg spotkań na poziomie lokalnym i centralnym, które miały na celu promowanie idei prewencyjnych grup wolontariuszy i służyły budowaniu atmosfery współpracy różnych instytucji zaangażowanych w sprawy lasu.

Działania projektowe stworzyły przestrzeń do synergii działań różnych instytucji: pracowników Państwowej Agencji Obszarów Chronionych  (Agency of Protected Areas), Państwowej Agencji Leśnej (National Forest Agency), lokalnego oddziału Agencji Zarządzania Kryzysowego (Emergency Management Service of Georgia), samorządu Bordżomi które jednoznacznie deklarują gotowość wspierania powstającej grupy.

Działania podjęte w ramach projektu są o tyle istotne, że wpisują się w działania ogólnokrajowe – na szczeblu centralnym planowane jest zbudowanie w 2019 roku systemu wolontariackich grup strażackich wspierających działania straży państwowej. W momencie zamykania projektu istniały już konkretne plany programu krajowego (m.in. plan systemu szkoleniowego, podział na grupy wolontariackie i pół-profesjonalne, wprowadzenie do obowiązkowej służby wojskowej ścieżki strażackiej etc.). Powyższe aktywności powodują, że działania w Bordżomi mogą stać się wzorem dla zmian systemowych w całym kraju, a polskie doświadczenie OSP może stać się wzorcem dla tworzenia OSP w Gruzji.

 

Projekt współfinansowany w ramach programu polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP.