Mam nadzieję, że pierwszą pulę wniosków grantowych Europejskiego Funduszu na Rzecz Demokracji rozpatrzymy już w czerwcu – mówi wiceszef polskiego MSZ Jerzy Pomianowski, który wkrótce obejmie stanowisko dyrektora wykonawczego Europejskiego Funduszu na Rzecz Demokracji.
Na spotkaniu z organizacjami pozarządowymi min. Pomianowski przedstawił strukturę Funduszu, jego cele oraz obszary działalności. – Głównym obszarem działalności jest wschodnie i południowe sąsiedztwo UE w równych proporcjach – mówił min. Pomianowski. Możliwe jest także zaangażowanie w innych regionach np. w Birmie, jeśli taką wolę wyrazi Rada Gubernatorów Funduszu złożona z państw członkowskich UE oraz krajów spoza UE, które zgłosiły w nim swój udział jak np. Szwajcaria.
– Fundusz będzie wspierał działaczy politycznych i ruchy polityczne na rzecz demokracji, choć nie będą to partie polityczne – mówił min. Pomianowski. W sferze zainteresowania Europejskiego Funduszu na Rzecz Demokracji będą także organizacje pozbawione prawa do legalnej rejestracji w krajach o ustroju autorytarnym, co jest bardzo ważne z punktu widzenia wsparcia organizacji bez formalnej rejestracji. Dotychczasowe programy Unii Europejskiej nie dawały bowiem możliwości wsparcia organizacji nieformalnych.
Minister Pomianowski zapewniał, że Fundusz chce działać szybko i elastycznie, reagując na aktualne wydarzenia. – Naszym celem jest wypełnianie luk w dotychczasowych programach demokratyzacyjnych Unii Europejskiej oraz w programach demokratyzacyjnych krajów członkowskich – mówi min. Pomianowski.
Jego zdaniem, o sukcesie Funduszu będzie można mówić dopiero za ok. dwa lata, gdy uzyska on trwałą legitymację w instytucjach unijnych oraz będzie wiadomo jakie środki uzyska w kolejnej perspektywie finansowej UE na lata 2014-2020.
Europejski Fundusz na Rzecz Demokracji (EED) to jedna z flagowych polskich inicjatyw w Unii Europejskiej. Rada Gubernatorów EED 9 stycznia 2013 r. zdecydowała, że dyrektorem wykonawczym Funduszu zostanie Jerzy Pomianowski, podsekretarz stanu w polskim MSZ.
Potrzebę powołania Funduszu zgłosił Minister Radosław Sikorski w styczniu 2011 r., tuż po brutalnym stłumieniu przez władze protestów na Białorusi oraz początku Arabskiej Wiosny. – Europie potrzeba nowej instytucji, która wspierałaby dążące do demokracji społeczeństwa i ich liderów – mówił min. Sikorski. W krótkim czasie inicjatywa zyskała wsparcie państw członkowskich UE, Wysokiej Przedstawiciel Catherine Ashton, Komisji Europejskiej, w tym Komisarza Stefana Fuele i Parlamentu Europejskiego.
EED ma służyć wspieraniu przemian demokratycznych w południowym i wschodnim sąsiedztwie Unii Europejskiej. Swoje działania skieruje głównie do młodych liderów prowadzących działania prodemokratyczne, niezależnych mediów, dziennikarzy, blogerów, instytucji pozarządowych.
Osobą, która zainicjowała polskie zaangażowanie na rzecz EED jako wiceszef MSZ, był Krzysztof Stanowski, obecnie prezes Fundacji Solidarności Międzynarodowej.