Aktualności

Fundacja Solidarności Międzynarodowej > Aktualności > Tunezja > Sprawiedliwość okresu transformacji – doświadczenie Polski dla Tunezji

Sprawiedliwość okresu transformacji – doświadczenie Polski dla Tunezji

Podczas warsztatów w Tunisie poświęconych roli archiwów państwowych, innych instytucji publicznych oraz organizacji obywatelskich w ustalaniu faktów oraz sposobu rozliczeń z przeszłością eksperci dzielili się polskim doświadczeniem w kontekście sprawiedliwości okresu transformacji. Dwa warsztaty, pierwszy dla przedstawicieli organizacji pozarządowych i mediów, drugi, dla przedstawicieli administracji publicznej, poprowadzili eksperci wyłonieni na spotkaniu wszystkich organizacji przygotowujących projekt. Byli nimi: pracownicy Instytutu Pamięci Narodowej, Agnieszka Rudzińska, wiceprezes, Krzysztof Persak, dyrektor Biura Prezesa IPN, Rafał Leśkiewicz, dyrektor Biura Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów IPN, Łukasz Michalski, wicedyrektor Biura Edukacji Publicznej IPN, Jacek Wygoda, prokurator IPN, dwóch ekspertów Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka: prof. Ireneusz Kamiński i dr Bogumił Zygmont, Paweł Osik z Naczelnej Rady Adwokackiej oraz dr Adam Leszczyński, dziennikarz Gazety Wyborczej oraz pracownik Instytutu Studiów Politycznych PAN.

Dla Tunezji temat sprawiedliwości okresu transformacji pozostaje nadal jednym z priorytetowych, strona tunezyjska uważa, że doświadczenie Polski w tym zakresie jest ważne i może wspomóc proces przyjmowania właściwych rozwiązań w tym zakresie. Zaproponowane podczas warsztatów tematy zostały dostosowane do potrzeb tunezyjskich uczestników. Uczestnicy warsztatów mieli możliwość zapoznania się z następującymi zagadnieniami: Instytut Pamięci Narodowej i jego kompetencje, otwarcie archiwów i dostęp do nich, archiwa organów bezpieczeństwa państwa i partii komunistycznej, działalność pionu archiwalnego IPN, lustracja osób publicznych i działania wymiaru sprawiedliwości, lustracja z punktu praw człowieka, kompensacje/ rehabilitacja ofiar, media a sprawiedliwość okresu przejściowego, edukacja obywatelska, edukacja o prawach człowieka, rozpowszechnianie informacji o łamaniu praw człowieka i naruszeniach dokonanych przez reżim.

Uczestnikami warsztatów byli przedstawiciele mediów, organizacji pozarządowych zajmujących się prawami człowieka, zaangażowane w procesy demokratyzacji w Tunezji, w tym organizacje biorące udział w konsultacjach podczas prac nad przygotowaniem projektu ustawy o sprawiedliwości przejściowej oraz pracownicy administracji publicznej, w tym Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, Ministerstwa Praw Człowieka i Sprawiedliwości Przejściowej, Ministerstwa Sprawiedliwości.

  

Na zakończenie warsztatów Tunezyjczycy wypracowali listę rekomendacji uwzględniających zarówno własny kontekst narodowy, jak wnioski wypływające z doświadczeń Polski przekazanych podczas warsztatów. Podczas wypracowania rekomendacji wzięto pod uwagę złożoność problemu archiwów dyktatury oraz kwestie takie jak sprawiedliwość przejściowa, prawo do informacji, prawo do zachowania pamięci, ochrona życia osobistego, czy bezpieczeństwo państwa. Wśród 12 przyjętych rekomendacji znalazły się m.in. następujące kwestie: ustawodawstwo dotyczące archiwów należy przygotować w konsultacjach ze społeczeństwem obywatelskim, archiwa dyktatury powinny zostać jak najszybciej zlokalizowane i chronione oraz przekazane niezależnej instytucji; większość organizacji pozarządowych uważa, iż prawo wglądu we własne akta powinno zostać przyznane jak najszybciej; niektóre organizacje uważają, iż prawo to powinno być przyznawane stopniowo, w pierwszej kolejności ofiarom reżimu, później historykom, a w końcu wszystkim obywatelom; obywatele powinni mieć prawo do sprostowania danych zawartych w aktach; należy oddzielić kwestię archiwów dyktatury od chęci zemsty; w przypadku osób publicznych kwestia archiwów powinna być utożsamiana z pojęciem jawności; państwo powinno wspierać inicjatywy społeczeństwa obywatelskiego mające na celu uświadamianie społeczeństwa oraz edukację przyszłych pokoleń jeśli chodzi o rolę archiwów dyktatury i obowiązek pamięci.

Wypracowane rekomendacje oraz komentarze zarówno polskich ekspertów, jak uczestników warsztatów zostały zaprezentowane tunezyjskim mediom podczas konferencji prasowej zorganizowanej przez Ambasadę RP w Tunisie.

Warsztaty zostały zorganizowane przez Fundację Solidarności Międzynarodowej we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej, Helsińską Fundacją Praw Człowieka, Naczelną Radą Adwokacką oraz Ambasadą RP w Tunisie. Tunezyjskim partnerem projektu była organizacja Labo’Democratique.

Skip to content