14-15 lipca w Mariupolu odbyły się ósme, z dziesięciu zaplanowanych, warsztaty dla ukraińskich dziennikarzy regionalnych mediów. Warsztaty zostały przeprowadzone w ramach projektu „Obiektywny obraz procesów związanych z Umową stowarzyszeniową pomiędzy Ukrainą a Unią Europejską w ukraińskich mediach”, realizowanego przez FSM we współpracy dwoma ukraińskimi organizacjami pozarządowymi: Internews-Ukraina i Tovarystvo Leva.
Mariupol został wybrany jako miejsce prowadzenia warsztatów ze względu na swoje przyfrontowe położenie oraz rolę jako odegrał i dalej odgrywa w trwającym konflikcie rosyjsko-ukraińskim. Miasto jako pierwsze w czasie tzw. rosyjskiej wiosny w 2014 r. stawiło opór separatystom i oddziałom rosyjskim. Mariupol został wyzwolony spod rosyjskiej kontroli w czerwcu 2014 r., później kilkukrotnie padał ofiarą ataków ze strony separatystów. Najbardziej spektakularny miał miejsce w styczniu 2015 r., kiedy to mieszkaniowa dzielnica miasta została ostrzelana w ciągu dnia pociskami typu Grad, pozostającymi w uzbrojeniu rosyjskiej armii. W wyniku ostrzału zginęło kilkadziesiąt mieszkańców, a budynki mieszkalne oraz infrastruktura publiczna zostały poważnie uszkodzone. Dzisiaj Mariupol pozostaje w strefie zagrożenia atakami ze strony separatystów.
Dziennikarze, którzy wzięli udział w warsztatach byli w Mariupolu po raz pierwszy. Warsztaty poświęcone integracji europejskiej i realizacji przez Ukrainę Umowy Stowarzyszeniowej z UE w mieście na tzw. terytoriach wyzwolonych, znajdujących się w strefie zagrożenia mają dodatkową wartość dla dziennikarzy pochodzących z różnych regionów Ukrainy. Obecność w Mariupolu pozwala lepiej zrozumieć wyzwania przed jakimi stoją poszczególne regiony Ukrainy, w tym te, które zostały najbardziej doświadczone przez wojnę Rosji z Ukrainą.
Tematem wiodącym warsztatów były kierunki wsparcia dla Ukrainy oferowane przez UE, ze szczególnym wskazaniem możliwości wsparcia dla miast i regionów najbardziej zniszczonych w wyniku wojny. Podczas warsztatów, Tetjana Lomakina, dyrektorka Fundacji Rozwoju Miasta Mariupola zaprezentowała projekty sfinansowane przez UE i już w Mariupolu zrealizowane. Fundacja Rozwoju Miasta Mariupola powstała w 2015 r., a jej głównym celem jest przygotowywanie i udział w implementacji długotrwałej strategii rozwoju miasta. Jednym z najważniejszych projektów fundacji jest ”Zwiększenie potencjału mieszkańców m. Mariupola do wspieranie osób, które opuściły okupowane tereny Ukrainy i ucierpiały w wyniku wojny”.
Innym ważnym elementem warsztatów było spotkanie z Tetjaną Ihnatczenko, działaczką społeczną, wcześniej dziennikarką telewizyjną w stacji ‘5 kanał’. Tetjana oprowadziła uczestników projektu po tych miejscach w Mariupolu, które odegrały ważną rolę podczas próby przejęcia kontroli nad miastem przez separatystów oraz walk wyzwoleńczych. Ważną częścią rozmów z Tetjaną Ihnatczenko były dyskusje poświęcone odrodzeniu się w Mariupolu sił proukraińskich oraz aktywności społecznej i proeuropejskiej mieszkańców, zwłaszcza młodzieży.
Mariupol jest na Ukrainie miastem o największej degradacji środowiska naturalnego, wzrostu emisji zanieczyszczeń oraz zaniku bioróżnorodności. W czasach ZSRR, Mariupol miał być miastem przemysłowym funkcjonowało tu pięć wielkich fabryk, które nie stosowały żadnych zabezpieczeń chroniących morze, rzekę oraz atmosferę przed zanieczyszczeniem. Po 1991 r. w mieście zamknięto cztery z pięciu fabryk, największa ‘Azow’ nadal funkcjonuje i przyczynia się do dalszej degradacji ekologicznej. W tym kontekście kolejnym tematem warsztatów były przepisy UE dotyczące ekologii oraz ustawodawstwo przygotowywane przez Ukrainę w tej dziedzinie.
Ostatnim punktem warsztatów była wizyta i spotkania w pobliskiej wsi Sartana, leżącej ok 5 km. od terytorium opanowanego przez separatystów. Wieś, której mieszkańcy mają w przeważającej części greckie korzenie (Grecy przybyli tu pod koniec XVII w.), można uznać za wzorcową, jeśli chodzi o zagospodarowanie terenu oraz funkcjonowanie obiektów użyteczności publicznej (szkoły, dom kultury). Wójt Sartany podsumował w następujący sposób działania podjęte przez władze samorządowe oraz mieszkańców: „od 2014 r. mamy świadomość, że żyjemy w strefie stałego zagrożenia, w każdym tygodniu słyszymy ostrzały pobliskich terytoriów, ale nie chcemy żyć w poczuciu tymczasowości. Chcemy żyć we wsi dobrze zarządzanej, biorącej pod uwagę potrzeby swoich mieszkańców, nowoczesnej”.
Podczas ewaluacji programu warsztatów, dziennikarze podkreślili jak ważna dla nich była obecność w Mariupolu. Dzięki wizycie zyskali świadomość, czym i jak żyją mieszkańcy regionów Ukrainy znajdujących się w strefie zagrożenia i jakim wyzwaniom muszą podołać by procesy integracji europejskiej mogły być realizowane.
Partnerzy
Projekt współfinansowany w ramach programu polskiej współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP oraz Amerykańskiej Agencji Międzynarodowego Rozwoju USAID.
Fotoreportaż z całości warsztatów jest dostępny tutaj.